Ocak 2025
2 dakikalık okuma
Tutankhamun’dan günümüze uzanan mucize: Çörek Otu
Çörek otunun (Nigella sativa) tarihten kalan ilk izleri milattan önce 14. yüzyılda hüküm süren Mısır firavunu Tutankhamun’un mezarında karşımıza çıkıyor. Çörek otunun mezar odasında bulunma nedenini tam olarak bilmesek de mezarlara konulan objelerin firavunun ölümden sonraki hayatında yardımcı olması için özenle seçildiğini biliyoruz.
Yazılı metinlerde çörek otuna rastladığımız ilk yer ise Eski Ahit (Yeşaya 28:25-27). Zaman içerisinde Hipokrat’tan İbn-i Sina’ya birçok eserde farklı isimlerle karşımıza çıkıyor.
Latince’de ismi her derde deva anlamına gelen panacea iken, Arapça’da bereket tohumları olarak tercüme edilen habba sawda ya da habbat el baraka adını alıyor.
Pers ve Urdu şiirlerinde erdem ile ilişkilendirilen çörek otu, halkın gündelik hayatında sağlığa iyi gelmesi, bilgelik sağlaması ve sihirli bir gücü olması(!) sebebiyle sohbetlere konu oluyor.
Sahih-i Buhari'deki bir hadiste (Bukhari 5687), Hz. Muhammed’in çörek otu hakkındaki sözleri şöyle aktarılıyor:
- "Siyah tohumu kullanın, çünkü o ölümden başka her hastalığa şifadır."

Tarihsel izlerinden de tahmin edileceği üzere çörek otunun yaşlılığa bağlı hastalıkların tedavisinde kullanımı sıklıkla araştırılan konular arasında.
Çörek otunun en faydalı formlarından biri olan soğuk sıkım çörek otu yağı yağ asitleri açısından oldukça zengin ve sağlıklı bir profile sahiptir. %50-60 linoleik (Omega-6), %20-30 oleik (Omega-9), %10-15 palmitik, %2-5 stearik ve %1-2 oranında nadir bulunan eikosenoik asit içerir.
Aktif bileşenler açısından da zengin olan çörek otu yağı, mucizesinin büyük bir ölçüde bağlı olduğu timokinon (thymoquinone), nigellon ve beta-sitosterole sahiptir.
2022’de yapılan sistematik bir inceleme çörek otu ile ilgili 17 farklı klinik çalışmayı mercek altına almış (1). Varılan sonuca göre çörek otunun düzenli kullanımı, açlık şekeri, yemek sonrası kan şekeri ve hemoglobin gibi parametrelerde dikkate değer iyileşmeler ortaya çıkarıyor.
Yapılan bir deneyde (2) 41 Tip 2 Diyabet (T2D) hastasına 40 gün boyunca soğuk sıkım çörek otu yağı verilmiş. Deney sonrası hastaların açlık kan şekeri seviyeleri düşerken, insülin hormonu seviyelerinde ise artış gözlemlenmiş. 34 T2D hastası üzerinde yapılan benzer bir çalışmada ise (3), 12 hafta boyunca günde 3 ml soğuk sıkım çörek otu yağı tüketen hastaların, son 3 aylık kan şekeri seviyesinin ortalamasını gösteren HbA1c değerlerinde önemli önemli bir düşüş kaydedilmiş.
2013 senesinde Hindistan’da 90 kadın ve erkek üzerinde tansiyon ve kolesterol değerlerine odaklanılan bir araştırmada ise (4) deneklere 8 hafta boyunca her gün 0,5 gr çörek otu veriliyor. Deney sonucunda deneklerin büyük (sistolik) ve küçük (diastolik) tansiyonları ile kötü kolesterol (LDL-düşük yoğunluklu lipoprotein) değerlerinde anlamlı iyileşmeler gözlemleniyor.

Son olarak kanımızdaki yağ profilinden ve çörek otunun buradaki etkisinden bahsedelim. Kanda bulunan yağların ve kolesterol türlerinin miktarını ölçen bir dizi laboratuvar testine ‘Lipid Profile’ ismi veriliyor. Genellikle toplam kolesterol, düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL), yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) ve trigliserit seviyelerini içeren bu test, bireylerin kalp ve damar sağlığını değerlendirmek için kullanılan kritik bir araç. Çörek otu içerisindeki etken maddelerin yağ profili üzerinde etkili olduğu gözlemlenmekle birlikte, mekanizması tümüyle çözülememiş durumda. Olumlu etkilerin bazılarının çörek otunun anti-oksidan etkilerinden kaynaklanabileceği değerlendiriliyor (5).
Uyarı: Goya Botanicals Birikim vasıtasıyla bitkisel ürünlere ilişkin paylaştığımız bilgiler, bu ürünlerin biyokimyasal etkilerini inceleyen bilimsel araştırmalardan oluşur herhangi bir rahatsızlığın tedavisine yönelik sağlık tavsiyeleri değildir. Bu araştırmaların sonucunda elde edilen bulgular, bitkisel ürünlerin nasıl kullanılacağına dair bir yönlendirme içermemektedir. Lütfen, sağlığınızı korumanın en doğru yönteminin Hipokrat’ın izindeki sağlık profesyonelleri olduğunu unutmayınız.
Referanslar
-
Mahomoodally, M.F.; Aumeeruddy, M.Z.; Legoabe, L.J.; Montesano, D.; Zengin, G. Nigella sativa L. and Its Active Compound Thymoquinone in the Clinical Management of Diabetes: A Systematic Review. Int. J. Mol. Sci. 2022, 23, 12111.
-
Bilal, A.; Masud, T.; Uppal, A.M.; Naveed, A.K. Effects of Nigella sativa oil on some blood parameters in type 2 diabetes mellitus patients. Asian J. Chem. 2009, 21, 5373.
-
Heshmati J, Namazi N, Memarzadeh MR, Taghizadeh M, Kolahdooz FJ. Nigella sativa oil affects glucose metabolism and lipid concentrations in patients with type 2 diabetes: A randomized, double‑blind, placebo‑controlled trial. Food Res Int 2015;70:87‑93.
-
Najmi A, Nasiruddin M, Khan R, Haque SF. Indigenous herbal product Nigella sativa proved effective as an antihypertensive in metabolic syndrome. Asian J Pharm Clin Res 2013;6:61‑4
-
Hadi V, Pahlavani N, Malekahmadi M, Nattagh-Eshtivani E, Navashenaq JG, Hadi S, et al. Nigella sativa in controlling Type 2 diabetes, cardiovascular, and rheumatoid arthritis diseases: Molecular aspects. J Res Med Sci 2021;26:2