Hayıt
Botanik isim:
Aile:
Diğer isimler:
Menşei:
Yetiştirme:
Elde etme yöntemi:
Üretim yeri:
Üretim tarihi:
Kullanılan bitki kısımları:
Nota sınıfı:
Raf ömrü:
Vitex agnus-castus L.
Verbenaceae
Ayıt, beşparmak
Gökova
Doğadan toplama
Buhar distilasyonu
Gökova, Türkiye
Ekim 2021
Meyve ve yaprak
Orta/üst
5 yıl
Genel Bilgiler
Hayıt; Akdeniz ve Orta Asya coğrafyasına özgü, boyu 5-6 metreye kadar uzayabilen, uzun yeşil yapraklara, mavi/eflatun, beyaz/pembe çiçeklere ve karabiberi andıran koyu mor meyvelere sahip bir ağaççık ya da çalı bitkisidir.
Geleneksel tıpta oldukça uzun ve köklü bir tarihe sahip olan hayıt, Dioscorides, Hipokrat ve Homeros’un eserlerinde sıklıkla yer alır. Yunan mitolojisinde Hera’nın bir hayıt ağacı altında dünyaya geldiği söylenir. Hayıtın Orta Çağ’da etkili bir anafrodizyak olarak kullanıldığı ve cinsel isteği bastırmak adına rahipler tarafından taşındığı bilinir. “Rahip biberi” (monk’s pepper) olarak da adlandırılmasının nedeni budur. Dallarının esnekliği ve dayanıklılığı nedeniyle Batı Anadaolu’da sepet yapımında kullanılır.
Goya Botanicals Hayıt Uçucu Yağı, Gökova Körfezi’ni çevreleyen dağların eteklerinde doğal olarak yetişen hayıt ağaçlarının yaprak ve meyvelerinden, basınçsız buhar distilasyonu yöntemi ile elde edilir. Çiçeksi ve tatlı bir aromaya sahip olan bu nadir uçucu yağın temel bileşenleri, sabinen, 1,8-cineole (ökaliptol) ve karyofillendir.
Kullanım Alanları ve Faydaları
Antik Yunan uygarlığında hayıtın hayvan ısırıklarında, menstrüal sorunlarda ve rahim rahatsızlıklarında kullanıldığı bilinmektedir. Benzer şekilde 17. yüzyıl geleneksel tıbbında kadın rahatsızlıklarında tercih edilen bir bitkisel tedavi yöntemi olmuştur(1). Günümüzde ise hayıt ekstraktının çeşitli menstrüal problemlerin tedavisindeki etkileri ispatlanmış ve ilaç endüstrisinde uzun süredir kullanılmaktadır(2).
Hayıt bitkisinin farklı kısımları yüzyıllardır tedavi amaçlı kullanılıyor olsa da uçucu yağının kullanımı görece yenidir. Ancak yapılan araştırmalar hayıt uçucu yağının, meyve ve ekstraktı ile benzer etkilere sahip olduğu, kadın rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılabileceğini göstermiştir(3).
Öte yandan, hayıt uçucu yağı antimikrobiyal(4), antimutajenik(5), sitotoksik(6) özellikleri ile böcek, solucan(7), yumuşakça(8) ve örümceklere(9) karşı olan etkileri yapılan bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır.
GC/MS Analizi ve Teknik Bilgi Dosyası
Referanslar ve Uyarı
-
Hobbs, C. (1991). The chaste tree: Vitex agnus-castus. Pharmacy in History, 33(1), 19–24
-
Neumann-Kuhnelt B., Stief G., Schmiady H., Kentenich H. (1993). Investigations on possible effects of the phytotherapeutic agent Agnus-castus on the follicular and corpus luteum phases. Human Reproduction 8, 110.
-
Lucks, B. C., Sørensen, J., Veal, L. (2002). Vitex agnus-castus essential oil and menopausal balance: A self-care survey. Complementary Therapies in Nursing and Midwifery, 8(3), 148–154.
-
Omikorede, O., Lawal, O.A., Iresemowo, A.O. (2012). Volatile constituents, antibacterial and insecticidal activities of essential oil from the leaves of Vitex agnus-castus L.(Verbenaceae).Can.J.Comp.Math.Nat.Sci.Eng. Med., 3, 256-260.
-
Saraç, N., Uğur, A. & Şen, B. (2015). The cytotoxic activity of Vitex agnus-castus L.essential oils and their biochemical mechanisms. Ind. Crop. Prod., 63, 100-103.
-
Duymuş H.G., Çiftçi G.A., Yıldırım Ş.U., Demirci B., Kirimer, N. (2014). The cytotoxic activity of Vitex agnus-castus L. essential oils and their biochemical mechanisms. Ind Crop Prod, 55, 33-42.
-
Ntalli, N.G., Ferrari, F., Giannakou, I., Menkissoglu-Spiroudi, U. (2010). Phytochemistry and nematicidal activity of the essential oils from 8 Greek Lamiaceae aromatic plants and 13 terpene components. J. Agric. Food. Chem., 58, 7856-7863.
-
Elgengaihi, S.E., Motawe, H.M., Omer, E.A., El-Bazza, Z.E. (1992). Chemical and biological studies on Vitex agnus-castus L. volatile oils. Indian Perfumer, 36, 293-296.
-
Neves, R.C., Camara, C.A. (2016). Chemical composition and acaricidal activity of the essential oils from Vitex agnus-castus L. (Verbenaceae) and selected monoterpenes. Anais da Academia Brasileira de Ciências, 88(3), 1221-1233
Uçucu yağlar yüksek derecede yoğun ve kuvvetli bitkisel sıvılardır. Güçlü kimyasal ve biyolojik etkiler gösterebilirler. Yukarıda verilen açıklamalar sadece bilgi amaçlıdır. Herhangi bir rahatsızlığın tedavisine yönelik tıbbi tavsiyeler içermez. Goya Botanicals, sağlanan bilgilerin kullanılmasından kaynaklanabilecek zararlardan sorumlu değildir.
